Stanowisko Zarządu Głównego Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce w sprawie planów wdrożenia opieki farmaceutycznej

                                                                                                                                        Warszawa, dnia 01.03.2016 r.

                                           Stanowisko Zarządu Głównego Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce 

                                                         w sprawie planów wdrożenia opieki farmaceutycznej

            Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce z zainteresowaniem wita inicjatywy, zmierzające do większego wykorzystania potencjału farmaceutów w sprawowaniu opieki nad pacjentem, wykraczające ponad tradycyjny model, polegający głównie  na wydawaniu leków na receptę, sprawdzaniu poprawności recepty i sprzedaży preparatów bez recepty. W oparciu o ogólnie dostępne w tym zakresie materiały, chcielibyśmy wyrazić nasze zdanie w dyskusji, dotyczącej opieki farmaceutycznej. 

Uważamy, że opieka ta może przynieść istotne korzyści, polegające na optymalizacji leczenia farmakologicznego, unikaniu dublowania przyjmowanych preparatów, edukacji w zakresie stosowania leków (np. technika podania leków wziewnych, ustalenie najlepszej pory dnia podania leku, unikanie interakcji lekowych, zgłaszanie działań niepożądanych w czasie terapii). Wobec rozpowszechnianych reklam produktów leczniczych i suplementów diety, nieocenioną rolą farmaceuty będzie szerzenie zasad stosowania preparatów leczniczych
i suplementów diety. Kontaktując się z pacjentami w aptekach farmaceuci mogą odegrać również ważną rolę w przekazywaniu informacji, dotyczących higienicznego trybu życia, składu diety, sposobu samodzielnego monitorowania podstawowych parametrów zdrowotnych. Możliwość udzielania porad istnieje także obecnie, jednakże często nie jest wykorzystywana przez farmaceutów.

Opieka farmaceutyczna może też przyczynić się do poprawy dostępności do świadczeń lekarza, gdyż uważa się, że część porad związanych ze stosowaniem leków w chorobach przewlekłych może być zrealizowana w aptekach. W tym miejscu warto jeszcze raz podkreślić, że środowiska lekarskie od dawna postulują zniesienie obowiązku określenia przez lekarza odpłatności za leki refundowane. Jest to zajęcie szczególnie czasochłonne
i powinno należeć do zadań apteki.

Pomimo potencjalnych korzyści, wynikających z opieki farmaceutycznej Zarząd Główny KLRwP, podkreśla konieczność opracowania definicji i określenia zakresu udzielanych świadczeń farmaceutycznych. Zwracamy także uwagę na istotne ograniczenie dla sprawowania tej opieki, wynikające z faktu braku dostępu do dokumentacji medycznej pacjenta w aptece (m.in. rozpoznań, wyników badań), co może zagrażać udzieleniem nieprawidłowej porady lub co najmniej ją utrudniać.

Nieuzasadnione są postulaty wprowadzenia deklaracji wyboru farmaceuty. Nie wszyscy obywatele w naszym kraju wymagają opieki farmaceutycznej, a zwłaszcza świadczenia jej przez dłuższy okres. Właściwą formą byłoby kierowanie do konsultacji lub opieki farmaceutycznej pacjentów przez lekarzy, podobnie jak to ma miejsce w ambulatoryjnej opiece specjalistycznej. Innym rozwiązaniem jest także określenie potencjalnych grup pacjentów, np. przyjmujących wiele leków (tzw. przegląd leków) lub rozpoczynających terapię nowymi lekami, wymagającymi odpowiedniej edukacji (np. preparaty wziewne
w astmie lub stosowanie doustnych antykoagulantów). Wówczas takie porady mogłyby być finansowane przez płatnika jednostkowo.

Problemem, który naszym zdaniem pozostaje nierozwiązany, jest oddzielenie opieki farmaceutycznej od świadczeń komercyjnych, polegających na sprzedaży leków. W pracy farmaceuty często istotne jest zwiększenie sprzedaży preparatów, które może stać w opozycji do optymalizacji leczenia oraz unikania stosowania niepotrzebnych leków i suplementów. 

Dodatkowo zwracamy uwagę na warunki udzielania świadczeń farmaceutycznych,
a zwłaszcza zapewnienie dyskrecji w czasie porady i udzielania informacji.

Jesteśmy przekonani, że dla prawidłowego zorganizowania opieki farmaceutycznej niezbędne są dalsze dyskusje. Wyrażamy nadzieję, że nasze uwagi przyczynią się do powstania regulacji prawnych, które będą  pożyteczne i bezpieczne dla pacjenta. Jesteśmy gotowi do współdziałania w dalszych pracach, dotyczących opieki farmaceutycznej.  

        Dr hab. med. Tomasz Tomasik                                                 Prof. dr hab. med. Sławomir Chlabicz

                   Prezes KLRwP                                                                            Wiceprezes KLRwP